Woensdag 28 februari vertrokken wij richting het noordelijkste (ietwat afgelegen) deel van de Bourgogne. Er stonden afspraken gepland met twee producenten: de coöperatie Vignerons de la Colline Éternelle in Vézelay, en vervolgens Domaine Philippe Goulley in Chablis.
Première destination: Vézelay, zo’n 45 kilometer ten zuiden van Chablis. Vézelay is de naam van het dorp, maar ook van de officiële herkomstbenaming. Na phylloxera was er decennia lang geen wijnbouw te vinden in Vézelay, maar in 1975 was er een tiental producenten die een rénaissance teweeg wilden brengen in de regio: zij plantten samen een aantal hectaren chardonnay aan. Tien jaar later, in 1985, werden zij voor deze aanplant beloond: vanaf dat jaar mochten de wijnen van Vézelay (en de nabij gelegen dorpen Asquins, Saint-Père en Tharoiseau) op de markt komen onder de generieke herkomstbenaming Bourgogne. In 1997 werd dit veranderd naar de herkomstbenaming Bourgogne Vézelay, en in 2017 werd dit simpelweg Vézelay, waarmee het de 44e Village Appellation van de Bourgogne werd.
Klimatologische cijfers van Vézelay geven weg dat we ons niet in de warme Languedoc of het zonnige Provence bevinden: er valt hier gemiddeld 732 millimeter neerslag per jaar, met een gemiddelde temperatuur van 10,7°C. In een dusdanig koel klimaat speelt de expositie van de wijngaarden een belangrijke rol, en die is hier gelukkig gunstig: ze liggen op het zuid(oost)en, waardoor ze het grootste deel van de dag profiteren van optimale zoninval, wat de rijping van de druiven bevordert. De bodem bestaat hier uit kalksteen en mergel, die ervoor zorgen dat overtollig regenwater snel afgevoerd kan worden.
4 Rte de Nanchevre, 89450 Saint-Père. Dit was het adres dat wij intikten op onze routebegeleiding, met als eindbestemming de coöperatie Les Vignerons de la Colline Éternelle, een kleine coöperatie, opgericht in 1989 en gevestigd in Saint-Père. De twaalf leden van deze coöperatie bewerken collectief 37 hectare, met chardonnay als paradepaardje. Alle leden van de coöperatie werken met respect voor de natuur en oogsten hun druiven grotendeels met de hand. In het begin kregen ze hulp van Chablis-cultheld Bernard Ravenau bij de vinificatie, waarbij de focus op de kwaliteit van de wijngaard kwam te liggen. Het resultaat is uitstekend: de wijnen zijn fris, vol en levendig en doen Chablis-achtig aan, maar een stuk betaalbaarder!
Voordat we aan de verschillende chardonnay-wijnen begonnen, kregen we eerst een glas Melon de Bourgogne ingeschonken: in tegenstelling tot de bekendere Muscadet wijnen uit het westelijke deel van de Loire-vallei, krijgen de Melon de Bourgogne wijnen hier geen lie-rijping, waardoor ze intens fris en strak overkomen. Daarna werd het (uiteraard) tijd voor chardonnay. Speciale aandacht was er voor hun village cuvée, simpelweg Colline Éternelle genoemd: hier kregen we zowel jaargang 2021 van te proeven, als jaargang 2022. Dezelfde wijn, maar behoorlijke verschillen door de oogstjaren: 2021 was fris en vochtig met lage opbrengsten door nachtvorst in april, terwijl 2022 (soms iets te) warm en droog was. Dit resulteert in een zeer frisse jaargang 2021, met een hogere zuurgraad, terwijl 2022 rijker en ronder is. Als afsluiter kregen we twee witte (1 jaar gerijpt en 3 jaar gerijpt) en een rode Ratafia te proeven, de lokale mistella (vergelijkbaar met floc uit Gascogne of pineau uit Charentes). Al met al een zeer boeiend en leerzaam bezoek bij onze Noord-Franse producenten.
Waar Vézelay wellicht wat extra toelichting nodig heeft vanwege zijn relatieve onbekendheid, is dat bij Chablis waarschijnlijk overbodig: het is een klassiek wijngebied met een grote reputatie, bekend bij jong en oud. Chablis is onlosmakelijk verbonden met chardonnay: het enige toegestane druivenras voor de herkomstbenaming. De bodem speelt een belangrijke rol in de frisse, ranke stijl chardonnay die hier gemaakt wordt: de chardonnay-stokken gedijen geweldig op de zeer kalkrijke bodem in dit gebied, die er ook hier (net als in Vézelay) voor zorgt dat overtollig regenwater snel afgevoerd wordt. De premiers en vooral de grands cru’s liggen (deels) op de zogenaamde Kimméridge bodem: een kalkrijke bodemsoort die is ontstaan uit de fossielen van schelpdieren en inktvisjes die zo’n 180 miljoen jaar geleden is ontstaan doordat de binnenzee die toen in de Bourgogne lag zich terugtrok tot waar nu de Franse kust ligt. De bijnaam ‘oesterwater’ is dus niet alleen toepasselijk voor de ideale wijn-spijscombinaties met Chablis, maar is ook historisch behoorlijk accuraat.
Een zichtbaar verschil: de biologische wijngaarden van Philippe (rechts) naast de conventionele wijngaarden van zijn buurman (links).
11 bis Rue de la Vall. des Rosiers, 89800 La Chapelle-Vaupelteigne: vanaf Vézelay reden we een kleine drie kwartier in noordelijke richting, waar we werden verwacht in dit kleine dorpje op een uurtje lopen van Chablis, maar dat wel binnen de grenzen van de herkomstbenaming valt. Hier werden we opgewacht door Philippe Goulley. Philippe heeft het domein overgenomen van zijn vader, en was de eerste biologische producent van de AOP: sinds 1991 bewerkt hij zijn wijngaarden zonder herbiciden en/of pesticiden. Na een rondleiding door de vinificatieruimte, kwamen we aan bij de kelder waar we (figuurlijk) overspoeld werden met chardonnay. We begonnen met de Petit Chablis, de generieke Chablis en achtereenvolgens zijn premiers cru’s Montmains, Mont de Milieu en Fourchaume. Dit alles betrof de 2022 jaargang: een warm, droog jaar wat meer dan welkom was na het desastreuze 2021 waarin ook in Chablis een groot deel van de potentiële oogst verloren ging door nachtvorst in april. Alle wijnen zijn op RVS vergist en gerijpt, wat het typische frisse, strakke profiel van Chablis onderstreept. Om het rijpingspotentieel te tonen van zijn RVS-gerijpte wijnen, liet hij ons ook de 2017 edities van Montmains en Fourchaume proeven. En van dat rijpingspotentieel was geen woord gelogen: prachtige, ontwikkelde wijnen met knap behoud van de zuren en de frisheid. Een ware traktatie!
Toen verraste Philippe ons met zijn houtgerijpte-lijn: dezelfde wijnen, dezelfde cru’s, maar dan op (deels nieuwe) houten vaten gerijpt in plaats van RVS. Misschien wat minder typisch Chablis vanwege het rijkere, vollere karakter van de wijnen, maar wat een klasse! Achtereenvolgens proefden we de generieke Chablis 2022, de Montmains 2021, Fourchaume 2021 en als klap op de vuurpijl Fourchaume 2018. Het werd ineens heel stil, en met elke slok werd het stiller. Het verrassingseffect van Chablis op (deels) nieuw eikenhout zal hierin hebben meegespeeld, maar iedereen was vooral met stomheid geslagen door de waanzinnige kwaliteit van deze wijnen. Dit had alles: rijkdom, frisheid, rijp fruit, ontwikkelde aroma’s, iets honing-achtigs wat aan chenin blanc deed denken, wat pétrol-achtigs dat aan rijpe riesling deed denken, en een lengte waar je u tegen zegt. We bedankten Philippe voor de warme ontvangst, de fantastische proeverij, en vroegen als laatste gunst of hij ons wilde informeren hoeveel flessen 2021 hij nog beschikbaar had voor de export…
Is je interesse gewekt en wil je meer weten over onze Chabliswijnen? Bekijk dan onze pagina over de eerste week van onze April Bourgognemaand die volledig draait om de wijnen uit dit noordelijke puntje van de Bourgogne!
